Táo bón là gì? nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh

Nghe thấy hai từ “táo bón” hẳn nhiều người đã hiểu được căn bệnh này là như thế nào. Táo bón không phải là căn bệnh quá xa lạ với mọi người nhưng thực tế hiểu rõ và đúng bản chất của táo bón thì không phải ai cũng biết.

Thế nên bạn không thể bỏ lỡ bài viết này của chúng tôi để hiểu thêm nhiều những thông tin thú vị liên quan đến táo bón.

Táo bón là gì?

Táo bón là tình trạng đi tiêu phân khô cứng, muốn đại tiện mà không đại tiện được. Đại tiện phải rặn mạnh, thời gian đại tiện lâu và nhiều ngày mới đại tiện một lần.

Táo bón được tính khi bệnh nhân đại tiện ít hơn ba lần trong một tuần. Táo bón thường tự hết nếu bệnh nhân thay đổi lối sống nhưng táo bón mãn tính sẽ điều trị khó hơn và là triệu chứng của một bệnh lý nguy hiểm hơn.

Nguyên nhân gây ra táo bón

Phần lớn nguyên nhân gây ra chứng táo bón bắt nguồn từ thói quen sinh hoạt không khoa học của người bệnh. Có một vài nguyên nhân khác cũng có liên quan đến tình trạng này.

Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra chứng táo bón mà bệnh nhân cần biết:

Do thói quen ăn uống

Chế độ ăn uống không khoa học như ăn nhiều đạm, lười ăn rau xanh, hoa quả và ngũ cốc dẫn đến tình trạng thiếu chất xơ trầm trọng cho cơ thể. Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong bộ máy tiêu hóa của cơ thể. Nếu thiếu chất xơ phân sẽ khô cứng, khó đại tiện và là nguyên nhân trực tiếp gây ra chứng táo bón.

Uống nhiều rượu, bia, thuốc lá hoặc cà phê cũng là nguyên nhân gây ra táo bón.

Ngoài ra những người lười uống nước cũng dễ gặp phải táo bón nguyên nhân là do phân thiếu nước nên dễ bị khô cứng và khó đại tiện.

Do thói quen sinh hoạt

Những người thường xuyên nhịn đại tiện thì sẽ khiến phân khô cứng và là nguyên nhân gây ra chứng táo bón.

Bệnh nhân lười vận động, thường xuyên ngồi nhiều, đứng lâu có thể làm bộ máy tiêu hóa trong cơ thể khó hoạt động được trơn tru và là nguyên nhân hình thành táo bón.

Do tác dụng phụ của một số loại thuốc

Sử dụng kháng sinh trong thời gian dài sẽ khiến cơ thể dễ gặp phải chứng táo bón.

Ngoài ra một số người lạm dụng thuốc nhuận tràng, can xi, thuốc bổ, thuốc chữa dạ dày, thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm cũng là nguyên nhân gây ra chứng táo bón.

Mắc một một số bệnh lý toàn thân

Một số bệnh lý toàn thân như tăng canxi máu, suy giáp trạng nặng, co thắt, nhu động giảm, nhiễm độc chì, suy nhược cơ thể, ung thư, bệnh lý thần kinh cũng có thể là nguyên nhân gián tiếp gây ra chứng táo bón.

Quá trình mang thai

Phụ nữ mang thai là đối tượng có nguy cơ bị táo bón cao hơn bình thường. Nguyên nhân là do khi mang thai phụ nữ thường vận động ít, thay đổi nội tiết tố, chế độ dinh dưỡng, thuốc bổ thai kỳ…tất cả góp phần làm gia tăng nguy cơ bị táo bón trong thai kỳ.

Một số nguyên nhân khác

Thường xuyên thức khuya, làm việc quá căng thẳng, tức giận hoặc buồn phiền trong thời gian dài có thể làm gia tăng nguy cơ táo bón.

Triệu chứng táo bón

• Do thói quen đại tiện của mỗi người không giống nhau nên chúng ta chỉ nên so sánh tình trạng táo bón với tình trạng bệnh nhân đại tiện lúc bình thường. Triệu chứng bao gồm:
• Đại tiện ít hơn ba lần trong tuần.
• Bệnh nhân gặp khó khăn khi đại tiện, đại tiện khó hết phân. Có cảm giác đại tiện xong nhưng vẫn còn phân.
• Bụng trướng, cảm giác nặng bụng hoặc đau bụng.
• Phân khô, cứng, rắn và chắc. Phân có thể vón cục hoặc có màu đen (dân gian gọi là cứt sắt).
• Phân có thể dính máu hoặc chảy máu sau mỗi lần đại tiện.

Nguy cơ mắc phải bệnh gì khi bị táo bón?

Táo bón chẳng những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cuộc sống của người bệnh mà còn là nguyên nhân trực tiếp gây ra những bệnh lý hậu môn trực tràng nguy hiểm chẳng hạn:

Bệnh trĩ

Một khi bị táo bón kéo dài bệnh nhân sẽ luôn trong tình trạng khó đại tiện, đại tiện thường xuyên phải rặn mạnh. Điều này vô tình làm cho các tĩnh mạch hậu môn luôn trong tình trạng bị suy giãn và căng phồng quá mức. Lâu dần hình thành lên những búi trĩ.

Nứt kẽ hậu môn

Táo bón kéo dài sẽ tạo ra các vết nứt xung quanh khu vực hậu môn. Người bị nứt hậu môn thường gặp phải các triệu chứng như sưng đau, ngứa và đại tiện có ít máu trong phân.

Nứt kẽ hậu môn không được điều trị sớm có thể gây nhiễm trùng dẫn đến áp xe hậu môn.

Sa trực tràng

Sa trực tràng là tình trạng thoát xuống của phần trên trực tràng ra bên ngoài khu vực hậu môn. Táo bón lâu ngày khiến bệnh nhân phải rặn mạnh chính là một trong những nguyên nhân hình thành bệnh sa trực tràng.

Những ai có nguy cơ mắc phải chứng táo bón?

Táo bón có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào không phân biệt giới tính. Tuy vậy cũng có những đối tượng dễ mắc phải chứng táo bón hơn đó là:

• Những người lớn tuổi.
• Phụ nữ mang thai và sau sinh.
• Người bị thiếu hoặc mất nước.
• Người ăn ít chất xơ hoặc thiếu chất xơ.
• Những người bị bệnh béo phì.
• Bệnh nhân ít vận động hoặc không vận động.
• Người đang điều trị bằng một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc nhuận tràng, thuốc huyết áp, thuốc trầm cảm…

Cách điều trị táo bón hiệu quả

Nếu như táo bón không liên quan đến các bệnh lý toàn thân nào khác thì có thể điều trị đơn giản bằng cách thay đổi lối sống, uống nhiều nước và ăn thêm nhiều chất xơ.

Bệnh nhân cũng nên hạn chế thuốc nhuận tràng vì rất dễ lệ thuộc lâu dài vào thuốc. Tốt nhất bệnh nhân có thể bổ sung những thực phẩm có tính nhuận tràng từ thiên nhiên như: mồng tơi, đu đủ, chuối…

Trước khi đại tiện bệnh nhân có thể áp dụng một số cách làm mềm phân như ngâm hậu môn bằng nước muối ấm, xoa bóp bụng, tập thể dục, uống ly nước ấm…

Trong trường hợp bệnh nhân bị táo bón nặng có thể sử dụng phương pháp thụt tháo, thuốc đặt làm mềm phân hoặc các phương pháp chuyên biệt cho từng bệnh lý liên quan.

Phòng tránh táo bón bằng cách nào?

Chúng ta có thể phòng ngừa chứng táo bón bằng những cách sau:

• Ăn đầy đủ chất xơ và uống đủ nước.
• Khi buồn đại tiện thì đại tiện ngay.
• Thường xuyên vận động thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng và phòng chống bệnh tật.
• Sử dụng thuốc kháng sinh hoặc một số thuốc khác dài ngày thì cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Có thể ăn thêm những thức ăn có tính nhuận tràng như rau lang, mồng tơi và rau đay để giúp phân mềm và đại tiện được dễ dàng hơn.
• Kiêng bia rượu, cà phê và các chất kích thích.
• Hạn chế một số đồ ăn khô như đậu tương, lạc.
• Chỉ ăn khi đói, không nên ăn vặt thành nhiều bữa trong ngày. Mỗi bữa ăn cách nhau khoảng 4 tiếng.

Kết

Triệu chứng táo bón có thể không thật sự nghiêm trọng nếu nó chỉ xuất hiện một vài lần và nhanh chóng qua đi. Nhưng nếu như táo bón mãn tính kéo dài thì bệnh nhân nên điều trị sớm để bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn nguy cơ biến chứng sang những bệnh lý nguy hiểm khác.